Rocznie na świecie wykonuje się około 56 milionów aborcji. Dzisiaj przedstawiamy trzecią i ostatnią część naszego cyklu o prawie do aborcji. W poprzednich dwóch częściach przedstawiałyśmy głównie kraje europejskie, w tej części zamieszczamy także informacje o krajach bardziej egzotycznych, ale i o naszych sąsiadach.
Gruzja
O sytuacji w Gruzji opowiada Danuta Łazarczyk, która spędziła w tym kraju kilka lat. W kraju gdzie prawie 90% ludności wyznaje jedną z religii chrześcijańskich, a kolejne 10% islam, aborcja możliwa jest na życzenie kobiety do 12 tygodnia ciąży. Nie trzeba podawać uzasadnienia tej decyzji, konieczne jest natomiast samodzielne opłacenie zabiegu, który kosztuje od 80 do 250 lari (w przeliczeniu na polską walutę około 100 – 300 zł). Wbrew pozorom, dla przeciętnej gruzińskiej kobiety (bądź rodziny) jest to niemały wydatek, szczególnie, że dochodzą jeszcze koszty zakupu antybiotyku bądź ewentualnego pobytu w szpitalu w razie powikłań. Wiele kobiet boi się oficjalnie skorzystać z prawa do aborcji, ponieważ szczególnie w małych miejscowościach niosłaby się za nimi opinia „morderczyni” lub „puszczalskiej”. Lekarze mają także prawo do odmowy wykonania zabiegu z uwagi na swoje przekonania religijne. Dlatego równolegle do oficjalnych zabiegów działa podziemie aborcyjne, które sprawę załatwia dyskretniej i bez żadnej dokumentacji.
Usunięcie ciąży dopuszczalne jest także do 22 tygodnia w przypadku określonych wskazań medycznych, w tym zagrożenia dla życia matki. Według statystyk w Gruzji rocznie wykonywanych jest około 23 tysięcy aborcji. Niestety są wśród nich także liczne przypadki, gdy pozbawione elementarnej wiedzy kobiety, traktują aborcję jako podstawowy (i jedyny) środek antykoncepcyjny.
Wyspy Zielonego Przylądka
Na Wyspach Zielonego Przylądka sytuacja wygląda nieco inaczej, o czym pisze Emilia Wojciechowska, która miała okazję porozmawiać na temat aborcji ze swoimi koleżankami.
Zgodnie z prawem (ustawa 9/III/1986 z 31 grudnia 1986 r.) dobrowolne przerwanie ciąży jest dozwolone do 12 tygodnia. W przypadku osoby niepełnoletniej lub ubezwłasnowolnionej wymagana jest zgoda przedstawiciela prawnego. Po upływie tego czasu ustawa zezwala również na przerwanie ciąży ze względu na zdrowie fizyczne i psychicznego kobiety i płodu, w tym poważne obrażenia, ryzyko śmierci, możliwość zarażenia chorobą i poważne wady fizyczne lub psychiczne.
Jak to wygląda w praktyce? Skorzystanie z prawa do aborcji w praktyce na Cabo Verde wygląda… „normalnie”. Z rozmów z kobietami (z wysp S. Vicente i Santiago – niewykluczone, że na innych, mniejszych wyspach sytuacja jest inna), które dokonały aborcji lub towarzyszyły komuś przy dokonaniu zabiegu, wynika, że jest to po prostu zabieg. Należy umówić się na wizytę w szpitalu i poddać zabiegowi. “Nie czułam się niekomfortowo, czekając na koleżankę w poczekalni, ani zadając pytania o aborcję. Żadna z dziewczyn odpowiadając mi, nawet jeśli odpowiedź była pozytywna, nie sprawiała wrażenia skrępowanej. Powyższe obserwacje odnoszą się oczywiście do wycinka mojej rzeczywistości i mojego kręgu znajomych” – mówi Emilia.
Chiny
Kto z nas nie słyszał o chińskich aborcjach ze względu na płeć dziecka? Natalia opowiada, jak prawo aborcyjne naprawdę wygląda w Chinach i wyjaśnia, czy obiegowa opinia jest prawdziwa.
Aborcja jest w Chinach legalna i dostępna na życzenie od 1979 roku. Legalnie można pozbyć się ciąży do dwudziestego ósmego tygodnia. Antykoncepcja jest szeroko dostępna, włącznie z dostępem do pigułek „dzień po”, bez konieczności kontaktu z lekarzem pierwszego kontaktu czy też ginekologiem. Pigułki są dostępne w każdej aptece, a ich zakup wiąże się z wysłuchaniem „wykładu” ze strony farmaceuty na temat szkodliwości takiego rozwiązania i wskazania środków antykoncepcyjnych jako lepszego wyboru na przyszłość. Szeroko dostępna aborcja od lat jest jednym ze sposobów Chin na kontrolę populacji.
Trudno określić, jak wiele kobiet poddaje się temu zabiegowi. Według jednego ze źródeł, rocznie dokonuje się w Chinach około trzynastu milionów aborcji, a oprócz tego sprzedaje dziesięć milionów pigułek aborcyjnych, jednak nie są to dane oficjalne ani potwierdzone.
Niezgodne z prawem są aborcje ze względu na płeć płodu (lekarze nie mają prawa informować rodziców o płci dziecka), jednakże nadal są one w Chinach wielkim problemem.
Podsumowując: aborcja jest w Chinach traktowana jak zwykła medyczna procedura. Kobieta decydująca się na aborcję, może bez żadnego problemu nabyć pigułkę „dzień po” albo dokonać legalnej aborcji na życzenie w dowolnie wybranej placówce medycznej. Decydując się na zabieg, nie jest zobowiązana podać powodu, dla którego nie zamierza donosić ciąży. Nie spotyka jej również ostracyzm społeczny.
Niemcy
W Niemczech aborcja dopuszczalna jest do 14 tygodnia ciąży, licząc od pierwszego dnia ostatniej miesiączki (czyli do 12 tygodnia po zapłodnieniu). Warunkiem legalnej aborcji jest, aby kobieta udała się do atestowanej poradni, gdzie porozmawia z psychologiem i zostanie poinformowana o innych możliwościach (np. oddania dziecka po porodzie do adopcji). Jeśli nadal będzie chciała usunąć ciążę, musi złożyć stosowne oświadczenie, a aborcja musi odbyć się nie wcześniej niż trzy dni po wizycie w poradni – raportuje Danuta. Zabiegu musi dokonać lekarz, który do dokumentacji dołącza zaświadczenie o odbyciu przez kobietę konsultacji. Jeśli którykolwiek z powyższych warunków nie zostanie spełniony, aborcja jest przestępstwem dla wszystkich osób w nią zaangażowanych. Przestępstwem jest także zmuszanie kobiety do aborcji wbrew jej woli (również wtedy, gdy rodzice chcieliby zmusić do aborcji niepełnoletnią córkę). Co ciekawe, aby uniknąć usuwania ciąży ze względu na płeć dziecka, niemieccy lekarze do 14 tygodnia ciąży nie podają tej informacji.
Poza tym dopuszczalne jest usunięcie do 22 tygodnia ciąży będącej wynikiem przestępstwa na tle seksualnym, a także ciąży stanowiącej zagrożenie dla życia kobiety albo ciężkie obciążenie jej zdrowia fizycznego lub psychicznego.
W uzasadnionych przypadkach, po wnikliwej ocenie psychologicznej, możliwe jest podjęcie decyzji o aborcji przez kobietę niepełnoletnią. Warunkiem jest uznanie jej za wystarczająco dojrzałej do zrozumienia wagi takiej decyzji i udźwignięcia jej psychicznych konsekwencji.
Koszty zabiegu (350-600 euro) przejmowane są przez kasę chorych tylko, jeśli ciąża była wynikiem przestępstwa albo gdy aborcja jest rekomendowana ze względów medycznych. Kasa chorych może zwrócić też część kosztów, jeśli kobieta znajduje się w trudnej sytuacji socjalnej i nie jest w stanie samodzielnie opłacić zabiegu oraz złoży stosowny wniosek.
Czechy
W Czechach aborcja jest legalna. Terminacja ciąży może być przeprowadzona do 12 tygodnia ciąży na prośbę kobiety. W przypadku problemów zdrowotnych (kobiety lub dziecka) ciążę można przerwać do 24 tygodnia ciąży – pisze Olga.
Lekarz ma prawo odmówić aborcji na życzenie, jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy kobieta dokonała już aborcji. To prawo jednak nie dotyczy kobiet powyżej 35 roku życia, które wcześniej urodziły już przynajmniej dwoje dzieci. Nie dotyczy to również aborcji ze względu na stan zdrowotny kobiety lub dziecka oraz na ciąże w wyniku gwałtu. Kobiety, które nie ukończyły 16 roku życia, wymagają zgody na dokonanie aborcji od opiekuna prawnego. W przypadku dziewczyny w wieku 16-18 lat wystarczy tylko wyrażenie woli przez opiekuna prawnego.
Oficjalne prawo stanowi, że obywatelki innych krajów muszą mieć pozwolenie na pobyt stały, aby dokonać aborcji. Oczywiście prawo to nie jest respektowane, ponieważ na terenie Republiki Czeskiej, a zwłaszcza przy wschodniej granicy, funkcjonują różnego rodzaju kliniki aborcyjne.
Portugalia
Kobieta, która w Portugalii zdecydowała się na terminację ciąży, umawia się najpierw na wizytę w szpitalu lub ośrodku zdrowia – opowiada Anna. Od momentu wykonania telefonu do wizyty nie może upłynąć więcej niż pięć dni. Podczas wizyty lekarz wykonuje USG, by ocenić stopień zaawansowania ciąży, bada, czy decyzja została podjęta przez kobietę bez żadnych nacisków z zewnątrz, wyjaśnia możliwości przerwania ciąży i wraz z kobietą wybiera najbardziej dla niej odpowiednią opcję. Po takiej wizycie kobieta ma trzy dni na przemyślenie decyzji, podczas których może skorzystać z pomocy psychologicznej lub socjalnej, następnie udaje się do szpitala odpowiedniego dla jej miejsca zamieszkania. Zabieg przeprowadzany jest najczęściej ambulatoryjnie. Około dwa tygodnie po zabiegu kobieta pojawia się na trzeciej wizycie kontrolnej. Według prawa kobieta może przerwać ciążę bez podania przyczyny do 10 tygodnia, jeśli ciąża jest skutkiem gwałtu do 16 tygodnia, a jeśli płód ma wady letalne do 24 tygodnia. Kobiety poniżej 16 roku życia potrzebują pozwolenia opiekuna prawnego.
Złożyły:
Anna Bittner i Mariola Cyra
Opowiedziały:
Danuta Łazarczyk
Natalia Brede
Olga Vitoš
Emilia Wojciechowska
Anna Bittner
