Jak mi się żyje w Chinach?

W ramach small-talku wystarczy odpowiedzieć: dobrze. Uśmiechnąć się serdecznie i popędzić dalej. Trochę trudniej jest, kiedy ktoś oczekuje prawdziwej, solidnej, rozbudowanej odpowiedzi, złożonej z kilku czy kilkunastu zdań. Poziom trudności wzrasta, jeśli intencją pytającego nie jest dowiedzenie się, jak mi się żyje, a jedynie chęć potwierdzenia tego, co on już sobie sam myśli.

Kolejne poziomy trudności: kiedy ktoś pyta, myśląc, że zna odpowiedź, a ja ośmielam się powiedzieć coś innego. Kiedy pyta, a ponieważ nigdy w Chinach nie był, to oczywiście ma doskonale wyrobione zdanie na każdy temat dotyczący Chin. Kiedy pyta, a ponieważ był w Chinach na dwutygodniowej wycieczce zorganizowanej i to dziesięć lat temu, to wszystko najlepiej wie, bo przecież widział. Kiedy pyta, a mieszkał w Chinach, a nigdy nie nauczył się języka. Kiedy pyta, bo kocha Chiny i chce tam wyjechać, chociaż jeszcze nigdy w nich nie był. Kiedy jest Chińczykiem, który jest zadowolony i dumny ze swojego kraju. Kiedy jest Chińczykiem, który jest dumny ze swojego kraju, ale jednocześnie niezadowolony. Kiedy ani nie jest dumny, ani zadowolony. 

Wszyscy pytają, jak mi się tu żyje – i ja ich rozumiem.

Ba, jest mi szalenie miło, że okazują w ten sposób zainteresowanie. Przyznam oczywiście, że jeszcze milej byłoby, gdyby nie wydawało im się, że znają odpowiedź z góry. Problem jednak w tym, że o ile ja ich rozumiem, to oni mnie – nie. Ja wiem, dlaczego przeciętny wykształcony Polak, bywały w świecie, który nawet kiedyś zahaczył o Chiny, nie ma tak naprawdę pojęcia, gdzie ja mieszkam, w jakich warunkach, jak wygląda moje życie, dlaczego się zdecydowałam na emigrację, jak mogę mieć męża Chińczyka i wiązać z tym okropnym krajem swoją przyszłość. Wiem, bo kiedyś też byłam wykształconą Polką, która o Chinach wiedziała tylko to, co przeczytała lub obejrzała na filmach lub w wiadomościach. 

Wiem również, jakimi ścieżkami biegnie myślenie przeciętnego Chińczyka, który nigdy nie był w Europie. Lub był na wycieczce zorganizowanej. Dla którego to, czy z Europy, czy z USA – nie ma żadnego znaczenia, bo to wszystko takie podobne. Dla którego jestem Obca, nawet jeśli on sam zamieszkał w moim mieście później ode mnie i nawet jeśli gorzej ode mnie włada mową powszechną (tak, tacy również się zdarzają). Jego też rozumiem – nie tylko dzięki lekturom z czasów studiów kulturoznawczych, ale przede wszystkim dlatego, że już przez ponad dekadę obserwuję, stojąc jedną nogą na zewnątrz, a jedną nogą wewnątrz tej kultury, tego świata. 

Jak mi się żyje? Moja odpowiedź różni się w zależności od tego, kto słucha. Nie znaczy to, że kłamię. Raczej… edytuję moje spostrzeżenia, by ich wersja była strawna dla tego konkretnego rozmówcy. 

Jak Ci się żyje w Chinach? – Wspaniale! Tyle tu rzeczy do odkrycia, wspaniała kultura, a to jedzenie!

Jak Ci się żyje w Chinach? – Czasem lepiej, czasem gorzej. Ostatnie lata były ciężkie, ale mam nadzieję, że kiedyś nasze życie wróci do względnej normy.

Jak Ci się żyje w Chinach? – Inaczej niż myślałam, że będzie mi się żyć. Tęsknię za polskimi górskimi szlakami, za serami, za restauracjami, w których nie wolno palić…

Jak Ci się żyje w Chinach? – Dobrze. Jestem w stanie zarobić wystarczająco dużo pieniędzy, żeby bez problemu wiązać koniec z końcem. Nie jestem przekonana, że w Polsce również by mi się to udało.

Jak Ci się żyje w Chinach? – Średnio. Standard mojej łazienki znacznie odbiega od standardów europejskich. 

Jak Ci się żyje w Chinach? 

To nie jest pytanie, na które da się odpowiedzieć jednym czy nawet kilkoma zdaniami. O co pytasz?

Czy tu jest lepiej niż w Polsce? Jak sobie radzę jako cudzoziemka? Jaki jest mój chiński mąż? Jak wygląda opieka zdrowotna, a jak koleje państwowe? Czy nie wolałabym posyłać dziecka do szkoły międzynarodowej? Dlaczego się nie przeniesiemy do Polski/Kanady/Nowej Zelandii? 

Dlatego pozwól, że udzielę ci jednozdaniowej odpowiedzi – takiej, na jaką czekasz, jakiej się spodziewasz. Rzucę ci ochłap, a sześciodaniowy obiad zostawię dla kogoś, kto będzie miał dla mnie dużo czasu, ogromnie dużo empatii, kto będzie się starał naprawdę zrozumieć, a nie tylko potwierdzić swoją tezę. No i najlepiej przyniesie butelkę albo dwie dobrego wina…

PS. A jeśli naprawdę ktoś chce wiedzieć, jak mi się mieszka w Chinach – zapraszam na blog. Po przeczytaniu wpisów z ostatnich kilkunastu lat łatwo wyrobicie sobie zdanie.

Natalia Brede