Francja, pionierka równości płci
Francja, zanim jeszcze stała się krajem, do którego wyemigrowałam, fascynowała mnie ze względu na jej laickość, rozdział państwa i religii, rolę równości płci jako wartości w społeczeństwie oraz podejście do równouprawnienia i do praw kobiet.
Kiedy piszę ten tekst, Francja stała się pierwszym krajem na świecie, który prawo do aborcji na życzenie wpisał do konstytucji.
Polityka równości płci od wielu lat stanowi przedmiot działań rządu i samorządów na różnych szczeblach. Aby poprawić sytuację kobiet, prowadzonych jest wiele działań. Na myśl przychodzi mi kilka przykładów z mojego własnego doświadczenia.
W mojej pracy, w samorządzie lokalnym, wszyscy pracownicy musieli odbyć szkolenia z uwrażliwiania na wyłapywanie zachowań seksistowskich i dyskryminacyjnych. Podczas rekrutacji brane są pod uwagę parytety płci. W każdym budynku administracji, czy to miejskiej, czy państwowej, a nawet w prywatnych aptekach, jeśli zostało się ofiarą przemocy, można poprosić o Angelę. Jest to uniwersalny kod, który uaktywnia automatycznie procedurę pomocy i dyskretny kontakt z policją.
We Francji w środkach komunikacji miejskiej istnieje system monitoringu. Specjalnie przeszkolony personel – mediatorzy, wychwytują zachowania takie jak molestowanie fizyczne których doświadczają kobiety w autobusach i metrze. Często na przystankach i tablicach informacyjnych pojawiają się komunikaty i kampanie piętnujące te zachowania. Od tego roku po zmroku każda kobieta może poprosić kierowcę autobusu, aby ten zatrzymał się jak najbliżej jej domu lub miejsca docelowego.
Coraz częściej w przestrzeni publicznej toalety są koedukacyjne, dla wszystkich, również dla niepełnosprawnych i osób z dziećmi.
Co roku w marcu w całej Francji obchodzony jest miesiąc równości.
Podczas tego miesiąca odbywają się rozmaite wydarzenia kulturalne. Debaty i akcje w szkołach mają na celu zwrócenie uwagi społeczeństwa na prawa kobiet oraz na problematykę równości płci. Francuskie prawo umożliwia aborcję na żądanie i definiuje również, że ratowanie życia kobiety jest zawsze ważniejsze niż ratowanie płodu. Biorąc pod uwagę zdrowotną i związaną z medycyną część praw kobiet we Francji poziom świadomości jest bardzo wysoki.
To co w wielu miejcach na świecie nie jest brane pod uwagę, we Francji jest zagwarantowane prawem. Dotyczy to pełnego szacunku podejście do kobiet i ich ciał, przestrzegania praw kobiet rodzących i ciężarnych. Także łatwy dostęp do wszelkich środków antykoncepcyjnych czy darmowych prezerwatyw i pojawianie się specjalistycznych oddziałów dla cierpiących na endometriozę są przykładami wysokich standardów praw kobiet.
Francja, iluzja równości płci
Pomimo tego, że Francja poświęca tak wiele energii na osiągnięcie równości płci, paradoksalnie w wielu kwestiach pozostaje daleko w tyle. Nawet za niektórymi państwami Europy Środkowej i Wschodniej (1). Warto tutaj wymienić chociażby wynikającą z płci różnicę w wynagrodzeniu, przemoc małżeńską wobec kobiet, brak kobiet w polityce czy tak bardzo piętnowaną we francuskich mediach społecznościowych dysproporcję w obciążeniu psychicznym czy też obowiązkami domowymi między kobietami a mężczyznami.
Paradoksalnie francuskie podejście do równouprawnienia czasami staje się pułapką ograniczającą wolność wyboru kobiet. Jest to również związane z różnicami pokoleniowymi w podejściu do feminizmu oraz wpływa na rodzący się konflikt między tymi różnymi wizjami. Młodsze pokolenia chcą iść dalej w osiąganiu jeszcze większej równości i gwarancji praw kobiet. Starsze pokolenia nie do końca rozumieją, o co im chodzi.
Poprzednie generacje Francuzek.
Kobiety francuskie, które bardzo późno wywalczyły prawa wyborcze. Prawo do posiadania własnego konta w banku uzyskały dopiero w latach 70. Dla nich najwyższą wartość jest prawo do aborcji i do antykoncepcji, a prawo do pracy i niezależności stało się dla nich podstawą tożsamości. Kobiety te nierzadko poświęcały swoje życie rodzinne, delegując opiekę nad dziećmi żłobkom, aby budować karierę i swoją niezależność.
Dlatego nie rozumieją postulowanego głównie przez milenialsów czy generację Z, wydłużenia urlopu macierzyńskiego (aktualnie to 12 tygodni), prawa do płatnego urlopu wychowawczego, prawa do urlopu menstruacyjnego. (Tutaj taka ciekawostka, parlament przyznał to prawo, które zostało odrzucone przez senat. To bardzo pokazuje różnice w podejściu pokoleń do sytuacji kobiet). Młodsze pokolenia chcą także prawnego umocowania kwestii „świadomej zgody” na relacje seksualne. Często właśnie to jest przyczyną sporu. Zwłaszcza w przypadku skandali z udziałem osób publicznych czy znanych artystów takich jak Depardieu czy piosenkarz Sardou.
Ten konflikt prowadzi do bardzo ciekawego zjawiska społecznego korelującego nieco z amerykańskim trendem tradwifes.
Wiele kobiet czy nawet rodzin porzuca życie w ramach społeczeństwa kapitalistycznego, wybierając alternatywne rozwiązania.
Przenoszą się do małych ekowiosek, poświęcając swój czas na wychowanie dzieci, na gotowanie domowych obiadów i dbanie o jakość życia. Często ceną za to jest drastyczna redukcja poziomu życia, radykalna zmiana zatrudnienia czy wręcz całkowite porzucenie pracy zawodowej przez kobiety. Niektórzy socjologowie we Francji mówią o antykapitalistycznej i antypatriarchalnej rewolucji. Inni zwracają uwagę na fakt, że społeczeństwo nie zmieni się kiedy kobiety zamiast podjąć wyzwanie poprawy swojej sytuacji w jego obrębie, będą uciekać w alternatywne rozwiązania, tym samym izolując się i wycofując z życia publicznego czy społecznego.
Przykład Francji świetnie pokazuje, że prawa kobiet i równość płci nie jest czymś, co da się raz na zawsze osiągnąć, a raczej ciągłą refleksją nad pozycją kobiet w społeczeństwie, nad regularnym dostosowaniem tego społeczeństwa do zmieniających się na przestrzeni lat potrzeb oraz na pójściu za każdym razem o krok dalej, ponieważ często jeden rozwiązany problem kryje zupełnie inne, czekające na swoją kolej.
- https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Gender_pay_gap_statistics#:~:text=For the economy as a,in Estonia (Figure 1).
