Komu wolno wyjechać

Nigdy nie uważałam się za feministkę.

Nie odczuwałam specjalnych trudności z tytułu bycia kobietą. Poza tym odstraszają mnie wszelkie podziały i etykiety, które tak w Polsce lubimy. Podawać się dziś za kogokolwiek to zawsze ryzyko. Nie podawać się za nikogo – też podejrzane. „Feministka? Na pewno agresywna wariatka.” „Jesteś kobietą i nie jesteś feministką? Karygodne”. Podpiszesz się pod czymś – nazwą cię radykałem. Nie chcesz się podpisać pod niczym – jesteś konformistą bez zasad. Trudno, uczę się tym nie przejmować i trzymać własnego zdania o sobie. Jakie to zdanie? Jestem kimś, kto ceni wolność, szacunek, takt i sprawiedliwość. Żyję i staram się dawać żyć innym, nie wtrącając się w ich sprawy, ale służąc pomocą, gdy ktoś o nią prosi.

Może dlatego zdumiała mnie reakcja mojego najbliższego otoczenia na wieść o tym, że dostałam propozycję wyjazdu na placówkę za granicą. I że postanowiłam tę propozycję przyjąć.

Wiadomość teoretycznie dobra. Rozwój zawodowy, fajne warunki, okazja zwiedzenia wymarzonego kraju, możliwość zabrania ze sobą rodziny. Wyjazd nie na zawsze, tylko na pewien czas, po którym mogę wrócić do pracy Polsce. Moment też nie najgorszy. Moja córka ma 2,5 roku, nie jest już maleństwem wymagającym pełnej obsługi, a jednocześnie nie chodzi jeszcze do szkoły, co znacznie upraszcza kwestię edukacji. Nie nawiązała też jeszcze świadomych przyjaźni, więc nie będzie tęsknić, za to nauczy się języka. Z kolei ja doszłam już do siebie po ciąży i wczesnym macierzyństwie. Jestem jeszcze młoda, jeszcze mi się chce, całą trójką moglibyśmy przeżyć fajną przygodę. Więc w czym problem?

Ano problem jest. Dowiedziałam się tego od innych kobiet. Tych przypadkowych i tych całkiem bliskich.

– Taka propozycja jest dobra dla singli.
– Teraz powinnaś skupić się na rodzinie.
– To potężna zmiana i stres dla dziecka.
– Do czego ci to potrzebne? Mało się najeździłaś po świecie?
– Jak ty to sobie wyobrażasz?
– A co twój mąż będzie tam robił? Czy pomyślałaś o jego karierze?
– Owszem, słyszałam o takich wyjazdach. Należy jednak podkreślić, że dyplomaci, których znam, którzy zabierali ze sobą rodziny, to wyłącznie mężczyźni.

Ja też słyszałam o takich wyjazdach. Od kilku lat przeprowadzam wywiady z Polkami, które zdecydowały się wyjechać w różne zakątki świata (los zabawnie się układa, tuż przed premierą mojej książki „Rzuć to i jedź” sama dostałam propozycję przeprowadzki). Rzeczywiście, zaobserwowałam, że częściej to kobiety decydują się spakować i pojechać za mężem, chłopakiem albo dopiero w poszukiwaniu miłości. Może są bardziej skore do poświęceń, a może odważniejsze, bardziej otwarte na zmiany? Może to czysty przypadek, a może rzeczywiście pewna tendencja. Ale czy to oznacza, że odwrotny scenariusz naprawdę jest czymś tak niecodziennym, że aż kontrowersyjnym?

Poza dobrymi radami docierały do mnie niewybredne komentarze zza pleców. Z użyciem naprawdę ostrych słów. Byłam w szoku. Nigdy wcześniej nie czułam się dyskryminowana w kontekście rynku pracy. Może miałam szczęście, a może za bardzo się nie wychyliłam i nie zwracałam na siebie uwagi? Nie sądzę, żeby którykolwiek z moich znajomych, który zabrał rodzinę na kontrakt, słuchał podobnych uwag. Założę się, że jego otoczenie nie wpadło na pomysł, żeby zapytać: „A jak się z tym czuje Twoja żona, czy ona widzi tam dla siebie miejsce?”, „Czy przemyślałeś konsekwencje wyjazdu dla JEJ kariery?” „Czy to dobre dla dzieci?”. Nie, tutaj sprawa była oczywista: to mega okazja, trzeba brać i korzystać. Świetny facet, że funduje rodzinie takie niezapomniane przeżycie. A ona to szczęściara, że ma takiego partnera. Marzenie!

Ja moje marzenie musiałam zepchnąć na drugi plan – przynajmniej według przeważającej opinii.

Podobnie miały inne Polki, które zdecydowały się wyjechać. Słuchając ich, zrozumiałam, że jeśli jesteś kobietą, nigdy nie ma dobrego momentu na dłuższy wyjazd za granicę.

Najpierw jesteś za młoda.

Po liceum musisz skończyć studia.

Po studiach zadbać o to, by ułożyć sobie życie i nie zostać na lodzie, z garścią fajnych zdjęć i wspomnieniem wakacyjnego romansu, za to bez rodziny.

Potem musisz trochę popracować, żeby zacząć lepiej zarabiać i móc pójść na zasłużony macierzyński.

Później wiadomo – koniec, finito, kaplica. Jesteś matką. Wszystko musi zaczekać, aż odchowasz dzieci.

A wtedy prawdopodobnie nikt już nie da ci szansy, bo jesteś za stara. A samej wyjeżdżać w pewnym wieku po prostu nie wypada.

Trudno uwierzyć, że same to sobie robimy. Ale może idą zmiany?

– Tęsknisz? – zapytała mnie Mira, Amerykanka o śmiejących oczach.
Przyglądała się, jak gapię się w telefon na zdjęcia swojej córki. To był słoneczny październik, przez kilka dni byłyśmy razem służbowo w Toskanii. Dookoła piękna sceneria, zamki i winnice, ciepło, w kieliszkach przyjemnie chłodne chianti. Ale ja nie umiałam się tym wszystkim cieszyć. Czułam się winna, że zostawiłam w domu dziecko. Powiedziałam o tym Mirze. I o tym, że wielu osobom nie podoba się mój przyjazd tutaj. Ja piję sobie winko, a ktoś inny ogarnia moje dziecko. Ja odpoczywam, a mój mąż się zaharowuje.

– Przestań słuchać tych bredni – powiedziała Mira.  – Same czujemy się wystarczająco winne. Nie potrzebujemy, żeby inni jeszcze nam dokładali. Ja zostawiłam w domu dwójkę. Dwu i trzylatek.
– Kto się nimi opiekuje? – zapytałam.
– Mąż i teściowie – odpowiedziała trochę zdziwiona moim zdziwieniem.
– Zostali z dwójką takich maluchów? – trudno było mi to sobie wyobrazić.
– O tak, choć pewnie mają w domu piekło – roześmiała się. – Ale zgodzili się z przyjemnością. Rozumieją, że stając się mamą, nie przestałam być osobą.

Magda Żelazowska – dziennikarka, pisarka, podróżniczka. Entuzjastka świata i ludzi. Kolekcjonerka wspomnień, ciekawych historii i drobnych życiowych przyjemności. W jej torebce może brakować kluczy, ale nigdy czegoś do pisania. Mieszka w USA. Prowadzi blog Zgub się tam. Napisała książkę „Rzuć to i jedź” o przeprowadzkach Polek za granicę.