Ja, żona innowiercy

Gdy kilka miesięcy przed stanem wojennym przyszłam na świat, rodzice podjęli decyzję, że będą stosować nowatorskie, bezstresowe metody wychowawcze. Chcieli, żebym wyrosła na osobę samodzielną i niezależną, dlatego nigdy mnie nie ochrzcili. Postanowili, że kiedy dorosnę, sama wybiorę sobie wiarę. Albo i nie.  Krewni z przerażeniem obserwowali te ich eksperymenty, a dzieci w przedszkolu roztaczały przede mną mroczne wizje męczarni w piekielnych kotłach. W rezultacie wyrosłam na ateistkę bez skłonności do poszukiwań metafizycznych, z czego zresztą byłam bardzo dumna.

Toteż, gdy podczas naszego pierwszego spotkania Saqib zapytał o moje wyznanie, byłam zaskoczona. Wtedy jeszcze nie wiedziałam, że islam w Pakistanie przenika wszystkie sfery ludzkiej działalności, zarówno publicznej jak i prywatnej. Brak wiary równa się tam utracie tożsamości. Jeśli więc chce się kogoś poznać i lepiej zrozumieć, zaczyna się od wiary. Z niekrytą satysfakcją odpowiedziałam mu wtedy, że jestem ateistką. Na co mój przyszły mąż, po krótkiej chwili zastanowienia, odrzekł:

– A tak, słyszałem o ateizmie. Mój były szef, Francuz, też wyznawał tę religię.

Gdy właśnie przymierzałam się, aby z lekką drwiną wyłuskać mu, że ateizm to nie jest żadna religia… ugryzłam się w język. Na zdrowy rozum, a przecież logika i racjonalizm zawsze były moimi sztandarowymi ideami, facet miał rację. Stwierdzenie, że boga nie ma też opierało się na niczym nieuzasadnionej wierze. Było takim samym wyznaniem jak każde inne, w wielkim uproszczeniu – rzecz jasna. Odkrywszy, że zarówno wiara w boga jak i jej zaprzeczanie są równie irracjonalne, porzuciłam ateizm i wkroczyłam na ścieżkę duchowych poszukiwań.

Tylko bez nawracania, proszę

Już na początku ustaliliśmy, że wiara pozostanie prywatną sprawą każdego z nas. Po kilku latach świeckość naszego związku została przypieczętowana ślubem cywilnym. Pierwszych kilka lat spędziliśmy w Wietnamie, gdzie nie obchodzi się świąt chrześcijańskich ani muzułmańskich. Oczywiście, gdyby nam bardzo na tym zależało, znalazłyby się mniejszości, kościoły i meczety. My jednak woleliśmy przyglądać się przygotowaniom do Tết Nguyên Đán (wietnamskiego nowego roku). W domu nie obchodzimy świąt, ale chętnie spędzamy je u znajomych, bez względu na to, czy jest to Boże Narodzenie, Eid al-Fitr czy Diwali.

Nic na siłę

Jak działa taki związek? Wbrew pozorom, bardzo normalnie. Zamiast próbować się wzajemnie nawracać lub zmieniać, uczymy się od siebie zrozumienia i cierpliwości. Saqibowi nigdy nie przeszkadzało, że w przeszłości uwielbiałam wieprzowinę, choć sam był i jest na islamskiej diecie halal. Gdy zostałam wegetarianką, nie próbowałam przekonywać go do pójścia w moje ślady. Jego dieta, jego wybór. Nie zamierzam również namawiać go do picia alkoholu, choć mój dziadek nigdy nie odpuszcza: „Skoro Saqib nie pije alkoholu, to może chociaż napiłby się piwa?” Sama piję coraz rzadziej. Nie wynika to z przekonań religijnych, lecz z troski o zdrowie oraz trzech lat spędzonych w Arabii Saudyjskiej, gdzie po prostu się odzwyczaiłam. Choć, przyznaję, że wódka z pieprzem pozostaje moim ulubionym lekiem na niestrawność.

Ze względu na ekspacki styl życia nie jesteśmy szczególnie zakorzenieni w żadnej kulturze. Ci, którzy nas nie znają, dziwią się, jakim cudem nasz związek przetrwał tyle lat. Prawda jest taka, że na pozór różni, w rzeczywistości jesteśmy bardzo podobni. Do tego stopnia, że nasi dobrzy znajomi czasem zwracają nam uwagę, że zachowujemy się, jakbyśmy byli jedną osobą. Ponoć bywa to irytujące.

To kto tu właściwie jest innowiercą?

Wszystko zależy od punktu widzenia. Oboje albo nikt. Myślę, że odmienność naszych wierzeń to złudzenie. Jakiś czas temu moje zainteresowanie buddyzmem, jogą i medytacją naprowadziło mnie na sufizm, mistyczny nurt w islamie. Sufi wyjaśnili mi to, co intuicyjnie wiedziałam już od lat. Po oczyszczeniu ze sformalizowanych rytuałów oraz licznych społeczno-kulturowych naleciałości, islam i hinduizm oraz wszelkie inne religie niczym się nie różnią i prowadzą do tego samego źródła. We wszystkich chodzi o kierowanie się na co dzień życzliwością, współczuciem i zrozumieniem.

Z chwilą, gdy uświadomimy sobie, że ożywiająca nas energia przenika wszystko – nie tylko na naszej planecie, ale we wszechświecie – słowa stają się bezużyteczne. A wręcz szkodliwe. Jezus, Allah, Budda czy Tao – to nic więcej niż próby nazwania nienazywalnego. Dlatego też Mahatma Gandhi na pytanie, czy jest hinduistą, odrzekł: „Jestem hinduistą, ale jestem także muzułmaninem, chrześcijaninem, buddystą i judaistą”.

Toż to czysta herezja!

Gandhi za swoje przekonania zginął z ręki ortodoksyjnego Hindusa. Islamscy ekstremiści mordują szyitów oraz innych heretyków, czyli każdego, kto nie podziela ich doktryny. W Birmie buddyjscy ekstremiści od lat systematycznie eksterminują muzułmanów z plemienia Rohingja. Media nagłośniły ten dramat dopiero niedawno, gdy już nie dało się go dłużej pomijać milczeniem.

Religię od ideologii dzieli cieniutka linia, dlatego nie mam złudzeń, że wszyscy podzielą nasze podejście do wiary i duchowości. Dlatego nie z każdym dzielimy się naszymi poglądami.

Epilog

Ostatnio rozmawialiśmy z Saqibem na temat sufizmu. Choć używaliśmy innej terminologii – to, co on nazywał Allahem, ja określałam uniwersalną świadomością – nasze poglądy nie różniły się. W pewnym momencie Saqib uśmiechnął się z niedowierzaniem i powiedział:

– Kto by pomyślał, że kiedy cię poznałem, byłaś ateistką.

Cóż, całkiem niepostrzeżenie przemieniłam się w mistyka, we współczesnego wędrownego derwisza.