Najpierw pojawia się coraz więcej stoisk z bambusami oraz ozdobami z palmowych liści, potem wzrasta ruch na lokalnych targowiskach, a wraz z nim ceny produktów; aż wreszcie przed domami stają ozdobne penjory. Wtedy już wiadomo, że nazajutrz Galungan.
To jedno z najważniejszych balijskich świąt upamiętnia zwycięstwo dobra (dharma) nad złem (adharma). Wierzy się, że to właśnie wówczas na ziemię schodzą duchy przodków i zostają tu aż do Kuninganu, czyli przez całe 10 dni. W galunganową środę, która według liczącego sobie 210 dni Pawukonu, jednego z obowiązujących na Bali kalendarzy, wypada w jego jedenastym tygodniu, świątynie są pełne odświętnie ubranych w biel wiernych składających dary bogom i modlących się o ich przychylność. Poza tym każdy spędza ten czas z najbliższymi w swoim rodzinnym domu. Dopiero następnego dnia, w tak zwany Manis Galungan, odwiedza się znajomych i dalszą rodzinę.
Przygotowania do Galunganu zaczynają się kilka dni wcześniej. Już w niedzielę poprzedzającą to wielkie balijskie święto pali się dary z niedojrzałych bananów z dodatkiem kokosu, które mają ułaskawić demony. W przeddzień Galunganu, czyli we wtorek, odbywa się powszechne świniobicie, aby potem z mięsa przygotować lawar – tradycyjne balijskie danie, na które składa się pikantna wieprzowina, kokos i charakterystyczna mieszanka lokalnych przypraw.
Na drogach i dróżkach Bali ruch spada przynajmniej o połowę, bo tego dnia większość Balijczyków ma już zwykle wolne w pracy, aby móc przygotować się do środowych obrzędów w rodzinnym gronie. Ulice na całej wyspie dekoruje się penjorami, które stają przed wejściem do każdego z domów na wyspie. Charakterystyczne dla Galunganu penjory to wielkie bambusowe kije, które ozdabia się liśćmi, kwiatami, owocami, ciastami, tkaninami, sadzonkami ryżu i ozdobami z liści palmowych, a każdy z tych elementów ma znaczenie symboliczne. Sam penjor jest symbolem mistycznego smoka Basuki, reprezentującego bogactwo i dobrobyt. Jego wzniesienie oznacza oddanie i jest wyrazem wdzięczności za pomyślność daną przez bogów. Ciasta są symbolem boga Brahmy; kokosy – wibracji boga Rudry; tkanina w żółtym kolorze i ozdoby z liści palmowych są symbolami boga Mahadewy; liście – boga Sangkara, owoce – boga Wisznu, ryż – symbolem bogini Dewi Sri, a chińskie monety – bogini Lakszmi. Świątynia sanggah, czyli niewielka kapliczka, którą konstruuje się u podstawy penjoru, wykonana jest z tkanego bambusa tworzącego łuk i jest symbolem boga Śiwy. Po 35 dniach, czyli po miesiącu według balijskiego kalendarza, wszystkie penjory zostaną zdjęte.
Ale penjory to nie wszystko. Pięknie przystraja się też wszelkie świątynie na wyspie, zarówno te wielkie i popularne, jak i te najmniejsze należące do lokalnych rodzin, bo wszystkie je następnego dnia tłumnie odwiedzą ubrani w biel mieszkańcy Wyspy Bogów.
Ten wyjątkowy czas kończy Kuningan – dzień zamykający dziesięcio10-dniowy okres. Duchy przodków opuszczą ziemię i wrócą tam, skąd przybyły, a w świątyniach na całej wyspie ponownie odbędą się wielkie ceremonie.
Galungan to czas, kiedy przystrojona penjorami Bali wygląda najpiękniej.
Ania Błażejewska
Insta: @aniablazejewska
