Stambuł to miasto zanurzone w historii, miasto, w którym dosłownie na każdym rogu znajdziemy jakiś zabytek. Nieważne, czy jesteśmy tutaj tylko turystami czy tutaj mieszkamy na stałe, Stambuł na pewno nie pozwoli nikomu się nudzić.
Jeśli należycie do osób, które po wizycie w Stambule czują swego rodzaju niedosyt i chciałyby poznać miasto nieco lepiej, przedstawiam listę dziesięciu mniej popularnych, nieturystycznych, ale zdecydowanie wartych odwiedzenia muzeów.
Muzeum kolei
Muzeum kolei znajduje się na historycznej stacji Sirkeci. Kiedyś jeden z najsłynniejszych pociągów w Europie, Orient Express, kończył tutaj swoją trasę.
Pomimo że stacja znajduje się w turystycznej części miasta, w dzielnicy Eminönü, jest bardzo często przez turystów pomijana. A szkoda, bo zdecydowanie warta jest odwiedzenia. Nie tylko ze względu na swoją historię czy też na kultową restaurację Orient Express. Także ze względu na kameralne muzeum kolei, które się tam znajduje.
Można w nim zobaczyć takie eksponaty jak dawne narzędzia kolejowe, stare tablice, dokumenty, telegrafy, telefony, dawne czytniki biletów, stare bilety. W muzeum są nawet serwisy, w których podawano posiłki podczas podróży Orient Expressem.
Muzeum spodoba się nie tylko osobom, które interesują się historią kolei, ale także będzie świetnym miejscem dla tych, którzy kochają podróże w czasie, szukają odrobiny nostalgii oraz spokoju.
Wstęp do muzeum jest darmowy.
Muzeum niewinności (Masumiyet Müzesi)
Jeżeli chcecie kontynuować podróż w czasie i pozostać w nostalgicznej atmosferze, idealnym kolejnym przystankiem będzie muzeum niewinności.
Muzeum niewinności zostało stworzone przez tureckiego laureata literackiej nagrody Nobla Orhana Pamuka. Powstało na podstawie książki Pamuka o tym samym tytule.
Orhan Pamuk już w latach dziewięćdziesiątych XX wieku stworzył koncepcję powieści i muzeum jednocześnie. Książka ukazała się w 2008 roku, natomiast muzeum zostało otwarte w 2012 roku. Ekspozycja podzielona jest, tak jak książka, na 83 rozdziały. Każdy z nich to osobna gablota z przedmiotami opisanymi w danym rozdziale.
Filiżanki, zdjęcia, artykuły z gazet, bilety, przedmioty codziennego użytku, spinki, ozdoby, figurki, butelki po lekarstwach, wody kolońskie, pędzle do golenia, 4213 niedopałków po papierosach opowiadają nie tylko historię zakazanej, obsesyjnej, tragicznej miłości. Świetnie oddają też klimat okresu, w którym rozgrywa się akcja powieści (lata 1975-1984) oraz pokazują codzienne życie w ówczesnym Stambule. Żeby lepiej zrozumieć koncepcję muzeum, warto przed wizytą przeczytać książkę “Muzeum niewinności”. Jeżeli przyniesiecie ją ze sobą, będzie traktowana jako bilet wstępu. Dostaniecie pieczątkę w specjalnie wyznaczonym w książce miejscu.
Muzeum Adama Mickiewicza
Być może nie każdy wie, że nasz polski wieszcz Adam Mickiewicz ma swoje muzeum w Stambule. Zdecydowanie polecam dodać je do listy miejsc wartych odwiedzenia.
Adam Mickiewicz ostatnie miesiące życia spędził właśnie w Konstantynopolu. Przyjechał tutaj we wrześniu w 1855 roku w celu formowania polskich sił zbrojnych do walki z carską Rosją. Niestety w listopadzie 1855 roku niespodziewanie zmarł. Muzeum znajduje się w kamienicy, w której mieszkał. Zostało otwarte w 1955 roku, w stulecie śmierci Adama Mickiewicza. W muzeum znajduje się wiele publikacji poety, korespondencji, portretów, przedmiotów i broni używanych w tamtym okresie. Budynek był także tymczasowym miejscem spoczynku Adama Mickiewicza. Wstęp do muzeum jest darmowy.
Muzeum historyczne Panorama 1453
Jeżeli chcielibyście poczuć atmosferę podboju Konstantynopola przez Imperium Osmańskie to idealnym miejscem będzie muzeum historyczne Panorama 1453. Muzeum składa się z dwóch części. W pierwszej znajduje się sporo informacji między innymi o podboju Konstantynopola i o życiu sułtana Mehmeda Zdobywcy. Wprawdzie większość informacji jest w języku tureckim, jednak to nie powinno zniechęcić do odwiedzenia ekspozycji.
Najbardziej imponująca i spektakularna jest 360-stopniowa panorama przedstawiająca podbój Konstantynopola. Obraz został nałożony na półkule o średnicy 38 metrów i obejmuje powierzchnię 2350 metrów sześciennych. Panorama robi piorunujące wrażenie. Podziwianie jej przy dźwiękach eksplodujących armat i muzyki osmańskiej orkiestry wojskowej sprawia, że naprawdę możemy poczuć się jak jakbyśmy byli świadkami zdobycia Konstantynopola przez Osmanów.
Ihlamur Kasrı
Jeżeli jesteście w zatłoczonym centrum dzielnicy Beşitkaş i chcecie odetchnąć od tłumów i hałasu, przespacerujcie się niecały kilometr (ulicą Ortabahçe, następnie Ihlamurdere) do niewielkiej, aczkolwiek niesamowicie urokliwej, letniej rezydencji sułtana.
Ihlamur Kasrı, czyli pawilon lipowy, to niezwykły zabytek, który zbyt często umyka uwadze turystów. Kompleks zbudowano w XIX wieku za czasów panowania sułtana Abdülmecida I. Składa się z ogrodu oraz z dwóch budynków. Pawilon ceremonialny (większy i bogato udekorowany), przeznaczony był głównie do oficjalnych przyjęć i ceremonii. Natomiast pawilon harem (skromniejszy), przeznaczony był dla rodziny sułtana.
Pawilon ceremonialny ma godną podziwu architekturę, która doskonale odzwierciedla gust epoki. Wystrój również utrzymany jest w stylu zachodnim, który był preferowany w dziewiętnastowiecznych pałacach osmańskich.
Pawilon harem jest zdecydowanie skromniejszy, jeśli chodzi o dekoracje. Wynika to z faktu, że miejsca, które przeznaczone były dla rodziny sułtana, zawsze były mniej wystawne. Służyły do życia codziennego, w odróżnieniu do oficjalnych części pałaców. Aktualnie w pawilonie harem znajduje się kawiarnia. Najlepsza pora do odwiedzenia Ihlamur Kasrı to wiosna, ponieważ wtedy ogrody są najbardziej zielone i kolorowe.
Można kupić bilet tylko do samego ogrodu albo do ogrodu oraz do muzeum.
Aşiyan
W jednej z najbogatszych dzielnic Stambułu, w Bebek, tuż u wybrzeża Bosforu, znajduje się niewielkie, ale niezwykle klimatyczne muzeum – Aşiyan. Jest to dom tureckiego poety Tevfika Fikreta (1867-1915). Aby tam dotrzeć, trzeba wspiąć się pod górkę, jednak widoki, jakie rozciągają się ze wzgórza, zdecydowanie warte są odrobiny wysiłku.
Rezydencja poety Tevfika Fikreta, którą notabene sam zaprojektował, datowana jest na 1906 rok. W 1940 roku władze samorządowe Stambułu odkupiły dom od żony poety i przemianowały rezydencję na muzeum. Już w 1945 roku pierwsi turyści mogli zobaczyć, jak mieszkał słynny poeta. W muzeum znajduje się cała masa przedmiotów należących do poety. Można zwiedzać pomieszczenia takie jak: kuchnia, pralnia, jadalnia, gabinet, w którym poeta pracował, miejsce, gdzie zazwyczaj odpoczywał, sypialnię z bajkowym widokiem na Bosfor. To muzeum to prawdziwa podróż w czasie! Wstęp do muzeum jest darmowy.
Rumeli Hisarı
Całkiem niedaleko Aşiyan znajduje się potężna osmańska twierdza z XV wieku, Rumeli Hisarı. Większość odwiedzających Stambuł, ze względu na odległość od innych turystycznych miejsc, raczej tam nie dociera i co najwyżej podziwia twierdzę z daleka podczas rejsu po Bosforze. A szkoda, bo jest to miejsce, do którego z kilku powodów zdecydowanie warto się wybrać. Po pierwsze jest to zabytek, który odegrał istotną rolę w zdobyciu Konstantynopola. Po drugie twierdza to bardzo spokojnie miejsce z ogromną ilością zieleni, pięknymi widokami na Bosfor, na drugi most bosforski oraz na azjatycką stronę miasta. Okolica przy Rumeli Hisarı to również urokliwa promenada nad Bosforem, idealna na relaksujący spacer.
Twierdza została wybudowana w 1452 roku na zlecenie Mehmeda II i była częścią planu zdobycia Konstantynopola. Celem fortecy była kontrola statków przypływających od strony Morza Czarnego i tym samym odcięcie dostaw żywności dla Konstantynopola.
Mehmed II nieprzypadkowo wybrał właśnie tę lokalizację na budowę strategicznej fortecy. To właśnie tutaj znajduje się najwęższy punkt na Bosforze (698 metrów) a naprzeciwko, po azjatyckiej stronie miasta jest Anadolu Hisarı (twierdza anatolijska) wybudowana prawie 60 lat wcześniej przez sułtana Bajazyda I.
Po zdobyciu Konstantynopola forteca straciła swoje strategiczne znaczenie i początkowo służyła między innymi jako punkt pobierania opłat celnych. Później, kiedy tę funkcję przejęło Rumeli Kavağı (znajdujące się nieco dalej na północ od Fortecy), Rumeli Hisarı służyło przez jakiś czas jako tymczasowe więzienie dla zagranicznych jeńców wojennych. W 1960 roku Rumeli Hisarı przemianowano na muzeum.
Perili Köşk
Jeśli akurat jesteście w okolicach Rumeli Hisarı i Aşiyan w weekend, to po intensywnym zwiedzaniu zdecydowanie warto wejść na kawę do restauracji, która znajduje się w tzw.nawiedzonej rezydencji. Na pewno nie przegapicie tego budynku, ponieważ jego nietypowa architektura od razu przyciąga uwagę. Nie bez powodu też budynek został nazwany nawiedzoną rezydencją.
Jej właścicielem był Yusuf Ziya Pasza. Budowę swojej nadbosforskiej willi rozpoczął na początku XX wieku. Niestety z powodu wybuchu pierwszej wojny światowej prace zostały przerwane. Ponieważ przez wiele lat konstrukcja nie była ukończona, drugie i trzecie piętro świeciło pustkami, stąd nazwa Perili Köşk, czyli nawiedzona rezydencja. Dopiero pod koniec XX wieku rezydencja została wyremontowana.
Od 2007 roku budynek jest wynajmowany przez Borusan Holding i aktualnie jest w ciągu tygodnia główną siedzibą firmy, natomiast w weekendy służy jako muzeum, gdzie oprócz stałych wystaw, które skupiają się na sztuce nowoczesnej, prezentowane są również tymczasowe ekspozycje. W weekendy czynna jest także muzealna kawiarnia, skąd rozciąga się uroczy widok na Bosfor oraz drugi most bosforski.
Küçüksu Kasrı
Po drugiej stronie Bosforu, w azjatyckiej części miasta (z Aşiyan możecie popłynąć tam promem w niecałe 10 minut), znajduje się niewielki sułtański pałac, nazywany czasem Perłą nad wodami Bosforu – pawilon Küçüksu, który służył głównie jako letnia rezydencja sułtanów oraz miejsce dyplomatycznych przyjęć.
Pałacyk Küçüksu został wybudowany na zlecenie sułtana Abdülmecida I. Konstrukcja została ukończona w 1857 roku. Jest to bardzo dobry przykład stylu architektonicznego, jaki dominował w Imperium Osmańskim w XIX wieku. Pawilon został wybudowany w neobarokowym stylu, natomiast wnętrze zostało zaprojektowane zgodnie z tradycyjnym osmańskim układem domu – cztery narożne pomieszczenia otaczają centralną halę.
Wnętrze pawilonu zdobią między innymi meble w stylu zachodnim, dzieła sztuki, bogate żyrandole, perskie dywany, ręcznie wykonane dywany pochodzące ze słynnego Hereke, kominki zbudowane z włoskiego marmuru. Połączenie tych unikatowych elementów ukazuje cały splendor i bogactwo tej niewielkiej letniej rezydencji.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że fasada pałacyku od strony Bosforu jest dużo bardziej bogato udekorowana niż pozostałe. Ma to związek z faktem, że sułtani przyjeżdżający do Pawilonu zazwyczaj preferowali drogę morską.
Pałacyk Küçüksu został przemianowany na muzeum w 1983 roku.
Muzeum Sakıp Sabancı
Muzeum Sakıp Sabancı to prywatne muzeum sztuk pięknych w Stambule poświęcone sztuce kaligraficznej, dokumentom religijnym i państwowym, a także obrazom z epoki osmańskiej. Można w nim również znaleźć chińską, francuską i niemiecką porcelanę.
Muzeum zostało założone przez Sakıpa Sabancı i zostało otwarte w czerwcu 2002 roku. Oprócz stałych wystaw muzeum organizuje również krajowe i zagraniczne wystawy czasowe, a w weekendy organizowane są przeróżne wydarzenia kulturalne.
Czasami nazywane jest Atlı Köşk (at-koń, köşk-rezydencja), ponieważ tuż przy bramie znajduje się potężna statua konia. Co ciekawe jest to replika jednego z koni popularnej statuy kwadrygi, która dawniej stała przy wejściu do konstantynopolitańskiego hipodromu. Podczas IV krucjaty (1202-1204) kiedy krzyżowcy plądrowali Konstantynopol, kwadrygę wywieźli do Europy.
Dziś jej oryginał znajduje się w kościele świętego Marka w Wenecji.
We wtorki wstęp do muzeum Sakip Sabanci jest darmowy.
Bardzo ciekawe, wiele się można dowiedzieć, super napisane 👏👏👏